Testament, czyli jak rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci

Po śmierci istnieje konieczność rozdzielenia pozostawionego majątku (najczęściej pomiędzy jego krewnych), co odbywa się na drodze tzw. dziedziczenia ustawowego (wedle przepisów prawa spadkowego) lub testamentowego. Należy przy tym pamiętać, że tylko testament daje możliwość rozrządzenia majątkiem zgodnie z własną wolą. Jeśli dokument ten jest ważny, zawsze ma pierwszeństwo stosowania. Oznacza to, że dzięki niemu można zdecydować, kto będzie dziedziczył majątek po śmierci testatora, nawet jeśli jego wola nie pokrywa się z dziedziczeniem ustawowym.

“Bezpieczny” testament tylko u notariusza?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym tylko testament daje nam możliwość rozrządzenia własnym majątkiem na wypadek śmierci. Jest to dokument, który może przybrać różne formy: zwykłe oraz szczególne. W pierwszej kategorii wyróżniamy:

testament holograficzny, czyli sporządzony własnoręcznie wraz z podpisem i datą,
testament notarialny, czyli sporządzony w formie aktu notarialnego,
testament allograficzny, który polega na tym, że osoba wyraża swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego, przy czym czynność ta wymaga obecności dwóch świadków.

Do testamentów szczególnych, z którymi mamy do czynienia nieco rzadziej, zaliczamy testamenty ustne, podróżne i wojskowe.

Wszystkie omówione powyżej rodzaje dokumentów są uwzględnione w Kodeksie cywilnym i po spełnieniu wymogów formalnych są ważne w świetle prawa. Jednak najbardziej rygorystycznym i sformalizowanym testamentem jest ten sporządzony w formie aktu notarialnego. Uważa się więc, że to właśnie dokument przygotowany w obecności notariusza jest najbardziej bezpieczny, najtrudniejszy do obalenia, a więc najlepiej zabezpieczający rzeczywistą wolę zmarłego. Taki testament ma charakter dokumentu urzędowego w świetle art. 244 Kodeks postępowania cywilnego.

Testament – ważna treść, ale i forma

Dla osób sporządzających testament najważniejsza jest treść tego dokumentu, która dotyczy pożądanego sposobu rozporządzenia majątkiem po śmierci. Z prawnego punktu widzenia nie mniej istotna jest forma. Jeśli nie zostaną spełnione określone wymogi, testament może zostać podważony. Chcąc mieć pewność prawidłowego sporządzenia testamentu, warto skorzystać ze wsparcia profesjonalnej kancelarii adwokackiej. We współpracy z notariuszem przygotowany zostanie dokument w formie aktu prawnego, który najpełniej zabezpieczy wyrażoną za życia wolę testatora.

Osoby sporządzające testament często nie zdają sobie sprawy z pewnych niuansów prawnych, które mogą powodować pewne komplikacje w przyszłości. Przykładowo, jeśli nie uwzględnimy bliskiego krewnego w testamencie, a więc celowo go wydziedziczymy, taka osoba nadal ma prawo do zachowku. Chociaż Kodeks cywilny jednoznacznie określa, że samodzielnie przygotowany testament musi być sporządzony własnoręcznie, nadal można spotkać się z dokumentami zapisanymi na komputerze, wydrukowanymi, a jedynie opatrzonymi podpisem. Takich błędów, które mogą podważyć skuteczność testamentu może być wiele, więc aby ich uniknąć, najlepiej skorzystać z profesjonalnego wsparcia.

Warto też pamiętać, że Kodeks cywilny przewiduje sytuacje, w których możliwe jest unieważnienie testamentu. Dokument może zostać unieważniony, jeśli został sporządzony:

w stanie w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
gdy istnieje przypuszczenie, że spadkodawca działał pod wpływem błędu,
pod wpływem groźby.